Omgeknaagde struiken/bomen op weg/spoor
Hieronder vind je een aantal suggesties voor mogelijke oplossingen voor dit knelpunt. Klik op een item voor een gedetailleerde uitleg.
Hieronder vind je een aantal suggesties voor mogelijke oplossingen voor dit knelpunt. Klik op een item voor een gedetailleerde uitleg.
Om vraatschade te voorkomen kan een bever-kerend raster worden geplaatst in smalle watergangen. Dit raster moet de hele waterkolom en bodem afsluiten, zodat bevers er niet onderdoor graven. Op de oevers moet het raster doorlopen en minimaal 10-20 meter over land uitsteken om te voorkomen dat bevers eromheen lopen. Aan de kant waar bevers vandaan komen, wordt een fuikvormige terugloop aanbevolen.
Het hekwerk moet 1,2 meter hoog zijn en het gaas, met een maaswijdte van max. 15x15 cm en draaddikte van minstens 2 mm, dient 30 cm horizontaal op de grond aan te sluiten om graven te voorkomen. Voor extra stevigheid kan het raster 20 cm worden ingegraven.
Als er voor de bevers meerdere mogelijkheden zijn om het deel waar de bevers weg gehouden moeten worden te bereiken, dan dienen al deze ‘toevoerkanalen’ afgesloten te worden. Dat kan deze methode in sommige situaties erg bewerkelijk maken.
Bevers kunnen erg vasthoudend zijn. In het geval dat een deel van een gebied afgesloten moet worden dat ooit al onderdeel was van het leefgebied van de bevers die er verblijven, dan hebben bevers de neiging om beter hun best te doen om het afgesloten deel te bereiken. Dat kan ervoor zorgen dat ze verder om het raster gaan lopen dan gebruikelijk.
Heb je ervaring met het toepassen van deze oplossing? Geef je ervaringen dan graag door. Voor iemand die twijfelt om deze oplossing toe te passen zijn deze ervaringen zeer waardevol
Indien bomen zijn aangeknaagd of niet uit te sluiten is dat bevers zich gaan vestigen, is het van belang dat eventuele aanplant van bomen en struiken zich ver genoeg van een (spoor)weg bevindt. Daarvoor moet de regel gehanteerd worden dat als binnen 20 tot 30 meter van een watergang bomen of struiken komen (en daarmee bereikbaar voor bevers), dit niet binnen de afstand van de maximale uitgroeihoogte van die soorten van een (spoor)weg moet worden gepland. Een boom die 25 meter hoog wordt moet in dat geval minimaal ongeveer 30 meter van de (spoor)weg worden gepland (5 meter speling). In tabel 1 worden indicaties voor de maximale boomhoogten weergegeven. De zwarte els wordt wel gegeten door bevers, maar niet in grote hoeveelheden (toxische eigenschappen). Bij het alleen toepassen van struiken volstaat een afstand van 20 meter tussen de begroeiing en de rijksweg.
Om de knaagdruk op bepaalde houtige begroeiing verder te verminderen, kan ook overwogen worden om elders in het territorium soorten aan te bieden die bevers graag eten, zoals wilgen en populieren.
Als alternatief kan een raster worden geplaatst, zodat bevers de bomen niet kunnen bereiken.
Heb je ervaring met het toepassen van deze oplossing? Geef je ervaringen dan graag door. Voor iemand die twijfelt om deze oplossing toe te passen zijn deze ervaringen zeer waardevol
Bevers zijn voor hun voedsel sterk afhankelijk van bomen en struiken. Ze eten over het algemeen niet verder dan 20 tot 30 meter van de oever. Door geen eetbare soorten bomen en struiken binnen een zone van 20 tot 30 meter langs wateren op te nemen in het plan, kan vestiging waarschijnlijk voorkomen worden. Bevers lopen soms echter verder de kant op en zijn ook in staat om vanuit de oever foerageerkanalen te graven en daarmee voedselbronnen te ontsluiten. Helemaal waterdicht is deze methode dus niet, maar over het algemeen kan het werken.
Bomen en struiken die bevers minder goed tot niet kunnen verteren, zijn wel toepasbaar in de zone van 20 tot 30 meter van de oever. Dit zijn: zwarte els, gewone-, noordse- en veldesdoorn, paardenkastanje, tamme kastanje, naaldbomen, vlier, sleedoorn, meidoorn, Gelderse roos, roos, kornoelje en kardinaalsmuts (tabel 1). Zwarte els wordt wel gegeten door bevers, maar niet in grote hoeveelheden (toxische eigenschappen).
Het kan zijn dat de aanwezigheid van waterplanten zoals gele plomp of van landbouwgewassen (zoals mais, penen en bieten) de mogelijkheden voor bevers verbeteren om zich toch te vestigen, hoewel er weinig bomen en struiken aanwezig zijn. Daarbij moet tevens bedacht worden dat beverterritoria groot kunnen zijn (1 tot 10 km oeverlengte), waardoor bevers buiten het gebied gunstige vestigingslocaties kunnen hebben en zich toch binnen het gebied gaan ophouden. Dit betekent dat bij eventuele inrichtingsplannen, in de planvorming ook de omgeving betrokken moet worden om tot een conflictarme inrichting te kunnen komen.
Sinds de jaren negentig worden steeds meer terreinen integraal begraasd, dat wil zeggen jaarrond en in grote eenheden. Deze vorm van begrazing voorkomt uiteindelijk niet de opslag van bomen en struiken.
Om de knaagdruk op bepaalde houtige begroeiing verder te verminderen, kan ook overwogen worden om elders in het territorium soorten aan te bieden die bevers graag eten, zoals wilgen en populieren.
Heb je ervaring met het toepassen van deze oplossing? Geef je ervaringen dan graag door. Voor iemand die twijfelt om deze oplossing toe te passen zijn deze ervaringen zeer waardevol
Als een ernstig conflict niet op enigerlei wijze opgelost kan worden, dan kan het doden van bevers in beeld komen. Doorgaans moet daarvoor een escalatieladder doorlopen worden. Daarbij moet eerst onderzocht worden of minder ingrijpende handelingen het conflict kunnen oplossen. Lukt dit technisch niet, of zijn de kosten daarvan onevenredig hoog, dan is het doden van bevers een optie. Toestemming om bevers te doden moet vanuit de provincie of vanuit RVO worden verkregen. Op dit moment (2021) is het alleen in Limburg mogelijk om onder voorwaarden bevers te doden.
Bij het doden van bevers moet bedacht worden dat vroeg of laat zich opnieuw bevers in het gebied gaan vestigen en de situatie zich gaat herhalen.
Als besloten is dat de bevers gedood gaan worden, dan kan dat met een vuurwapen. Ook kan besloten worden dat de dieren eerst gevangen worden met levendvangkooien om vervolgens met een vuurwapen gedood te worden. Het vervoeren van gevangen bevers naar bijvoorbeeld een dierenarts om de dieren vervolgens te laten inslapen wordt afgeraden, omdat al deze handelingen alleen maar meer stress voor de te dode dieren oplevert. Hoe bevers gedood mogen worden, wordt door de provincie vastgelegd.
Heb je ervaring met het toepassen van deze oplossing? Geef je ervaringen dan graag door. Voor iemand die twijfelt om deze oplossing toe te passen zijn deze ervaringen zeer waardevol
Aangeknaagde bomen die een risico vormen kunnen gecontroleerd geveld worden. Zeker als de gevelde boom achterblijft op een voor bevers bereikbare plek (dicht langs de oever), is hiervoor doorgaans geen ontheffing noodzakelijk. Binnen de bebouwde kom kan het zijn dat voor het vellen van bomen wel een gemeentelijke ontheffing noodzakelijk is. Indien in een beverterritorium veel houtige begroeiing wordt verwijderd, dan kan daarvoor wel een ontheffing van de wet Natuurbescherming noodzakelijk zijn. Het achterlaten van de boom heeft het voordeel dat de bevers minder snel aan de volgende boom gaan knagen, die ook weer een risico kan vormen.
Indien het gaat om een perceel met meerdere struiken en/of bomen waarin schade aanwezig is of wordt verwacht, kan het gehele perceel met een beverwerend raster worden afgesloten. Dan kan een klein wildraster worden geplaatst zoals beschreven in de Leidraad Faunavoorzieningen bij Infrastructuur. Aanbevolen wordt om het hekwerk 1,2 meter hoog te maken. Daarnaast is het belangrijk om het raster met een hoek van 90 graden ong. 30 cm op de grond door te laten lopen, aan de kant waar de bever vandaan komt (afbeelding 1). Dit voorkomt dat bevers onder het hekwerk gaan graven. Zet het gaas dat op de grond komt daarvoor goed vast met pinnen. Een meer onderhoudsvriendelijkere optie is om het raster 20 cm in te graven en ong. 30 cm onder de grond door te laten lopen. Het gaas dient een maaswijdte te hebben van maximaal 15 bij 15 cm. De draaddikte moet minimaal 2 mm zijn. De rasters blijken het meest effectief te zijn als het minimaal 20 tot 30 meter van de oever geplaatst wordt. Let op: check de rasters regelmatig op gaten of zwakke plekken en repareer dit tijdig.
Om de knaagdruk op bepaalde houtige begroeiing verder te verminderen, kan ook overwogen worden om elders in het territorium soorten aan te bieden die bevers graag eten, zoals wilgen en populieren.
Heb je ervaring met het toepassen van deze oplossing? Geef je ervaringen dan graag door. Voor iemand die twijfelt om deze oplossing toe te passen zijn deze ervaringen zeer waardevol
Om vraatschade aan landbouwgewassen en andere begroeiing te voorkomen, kan gebruik worden gemaakt van schrikdraad (afbeelding 1). Het is echter een onderhoudsgevoelige methode. De draden moeten vrij blijven van vegetatie om goed te kunnen werken. De onderste draad mag niet hoger aangebracht worden dan 15 cm boven het maaiveld. Daarna volgt nog een draad op 25 cm boven het maaiveld.
Heb je ervaring met het toepassen van deze oplossing? Geef je ervaringen dan graag door. Voor iemand die twijfelt om deze oplossing toe te passen zijn deze ervaringen zeer waardevol
Aangeknaagde bomen die een risico vormen kunnen gecontroleerd geveld worden. Zeker als de gevelde boom achterblijft op een voor bevers bereikbare plek is hiervoor doorgaans geen ontheffing noodzakelijk. Binnen de bebouwde kom kan het zijn dat voor het vellen wel een gemeentelijke ontheffing noodzakelijk is. Het achterlaten van de boom heeft het voordeel dat de bevers minder snel aan de volgende boom gaan knagen, die ook weer een risico kan vormen.
Individuele bomen waar (nog) niet (veel) aan geknaagd is kunnen beschermd worden door het aanbrengen van een vraatwerend middel, zoals Wöbra. Dit is een niet giftige pasta die grotendeels bestaat uit kwartszand. De groei en sapstroom worden niet beïnvloed door het middel. Zodra de pasta is opgedroogd is het transparant. Dergelijke vraatwerende middelen kunnen ook toegepast worden als bomen behouden moeten blijven.
Breng het middel bij voorkeur aan als het niet regent en het minimaal 8 graden Celsius is. Het smeermiddel kan effectief blijven voor een periode van 12 tot 15 jaar, afhankelijk van de (weer)omstandigheden. Het wordt aangeraden om elke 5 tot 10 jaar de boom te checken en een nieuwe laag aan te brengen.
Let op: breng het smeermiddel vanaf de onderkant van de stam tot minimaal één meter hoog aan.
Om de knaagdruk op bepaalde houtige begroeiing verder te verminderen, kan ook overwogen worden om elders in het territorium soorten aan te bieden die bevers graag eten, zoals wilgen en populieren.
Heb je ervaring met het toepassen van deze oplossing? Geef je ervaringen dan graag door. Voor iemand die twijfelt om deze oplossing toe te passen zijn deze ervaringen zeer waardevol
Aangeknaagde bomen die een risico vormen kunnen gecontroleerd geveld worden. Zeker als het om een enkele boom of struik gaat en als de gevelde boom of struik achterblijft op een voor bevers bereikbare plek (dicht langs de oever), is hiervoor doorgaans geen ontheffing noodzakelijk. Binnen de bebouwde kom kan het zijn dat voor het vellen van bomen wel een gemeentelijke ontheffing noodzakelijk is. Het achterlaten van de boom heeft het voordeel dat de bevers minder snel aan de volgende boom gaan knagen, die ook weer een risico kan vormen. Indien in een beverterritorium relatief veel houtige begroeiing moet worden verwijderd, dan kan daarvoor wel een ontheffing van de Wet Natuurbescherming noodzakelijk zijn.
Individuele bomen waar (nog) niet (veel) aan geknaagd is kunnen beschermd worden door het gebruik van een beverwerend gaas. Standaard kippengaas biedt enige bescherming, maar houdt niet altijd bevers tegen. Als het gaas te licht is of niet stevig genoeg staat, kan een bever het gaas van de boom trekken en alsnog aan de boom knagen. Dit zal met name gebeuren als er geen of onvoldoende alternatieve voedselbronnen in de buurt zijn. Om te voorkomen dat de bever het gaas omhoog duwt, is het aan te raden het met pinnen in de grond vast te zetten.
Schapen- of harmonicagaas werkt beter tegen bevervraat, met een minimale afmeting van 2,5 bij 5 cm. De draaddikte die het gaas moet hebben moet minimaal ongeveer 2 mm bedragen om bevers tegen te houden. Let op: het raster moet minimaal één meter hoog aangebracht worden.
Er zijn mogelijkheden om rekening te houden met een boom die nog in de breedte kan groeien, bijvoorbeeld met behulp van een ijzeren springveer (zie afbeelding 2). Om de paar jaar moet dan gecontroleerd worden of het gaas nog voldoet.
Om de knaagdruk op bepaalde houtige begroeiing verder te verminderen, kan ook overwogen worden om elders in het territorium soorten aan te bieden die bevers graag eten, zoals wilgen en populieren.
Heb je ervaring met het toepassen van deze oplossing? Geef je ervaringen dan graag door. Voor iemand die twijfelt om deze oplossing toe te passen zijn deze ervaringen zeer waardevol
Vangen en verplaatsen van bevers
Het vangen (afbeelding 1) en verplaatsen van bevers kan een mogelijkheid zijn om op korte termijn een conflict op te lossen.
Daarbij worden de dieren, totdat de familie compleet is, opgevangen op een daarvoor geschikte, nog in te richten locatie. Als de familie compleet is, dan wordt deze in een geschikt leefgebied, waar nog geen bevers voorkomen, losgelaten. Het aantal terreineigenaren of -beheerders waar een beverfamilie welkom is, neemt echter langzaamaan af. Deels omdat in steeds meer gebieden al bevers leven, deels omdat men zich zorgen maakt over de eventuele gevolgen en verantwoordelijkheden. De meeste kans maakt men bij natuurbeschermingsorganisaties. Als de verplaatsing buiten de provincie waar het conflict is opgetreden moet plaatsvinden, dan moet ook toestemming verkregen worden van de betreffende provincie. Er wordt ingeschat dat medewerking van andere provincies erg klein zal zijn. Een deel van de provincies heeft zelf al voldoende bevers binnen haar grenzen. De andere provincies zullen vanwege de mogelijke conflicten die bevers kunnen veroorzaken waarschijnlijk niet meewerken.
Soms worden bevers in de provincies met de grote rivieren weggevangen en losgelaten in de rivier. Als het daarbij gaat om een enkele bever hoeft dat niet zo’n groot probleem te zijn, omdat de rivieren al natuurlijke verspreidingswegen voor bevers zijn. Als het om meerdere bevers gaat, dan is dat eigenlijk ongewenst, omdat dit een enorme verstoring kan betekenen voor de bevers die een territorium in het buitendijkse deel van de grote rivieren hebben. In 2021 zijn nagenoeg alle aanwezige buitendijkse biotopen langs de grote rivieren al door bevers bezet.
Als bevers worden verplaatst dan heeft dit geen zin als dit op relatief korte afstand van de vang locatie is. Bevers hebben een sterke binding met hun territorium en zwemmen tientallen kilometers om weer terug te keren naar dat territorium. Het verplaatsen naar een ander watersysteem is dan de beste oplossing.
Het wegvangen van de bevers uit een territorium levert een directe oplossing voor de korte termijn. Op de langere termijn is het echter geen oplossing zonder aanvullende maatregelen te nemen. Omdat er in de omgeving vaak meer bevers zitten, zal een leeg territorium snel weer worden bezet. Uiteindelijk moet de situatie nader geanalyseerd worden om binnen dat beverterritorium bij voorkeur naar een werkwijze of inrichting te komen, waarbij het conflict op een meer duurzame wijze wordt opgelost. Wordt dit niet gedaan dan zal de situatie die het conflict veroorzaakt zich hoogstwaarschijnlijk gaan herhalen.
Heb je ervaring met het toepassen van deze oplossing? Geef je ervaringen dan graag door. Voor iemand die twijfelt om deze oplossing toe te passen zijn deze ervaringen zeer waardevol
Verstoren van bevers kan een korte termijn oplossing zijn om verdere schade te vermijden. In principe is hier een ontheffing van de wet Natuurbescherming nodig. Bij een calamiteit kan direct ingegrepen worden en de bevers worden verjaagd door het hol of de burcht open te graven. Achteraf wordt dan een ontheffing geregeld. Of een bepaalde situatie een calamiteit is, wordt beoordeeld door bijvoorbeeld een dijkgraaf of een burgemeester.
Uiteindelijk moet de situatie nader geanalyseerd worden om binnen dat beverterritorium bij voorkeur naar een werkwijze of inrichting te komen, waarbij het conflict op een meer duurzame wijze wordt opgelost. Wordt dit niet gedaan dan zal de situatie die het conflict veroorzaakt zich hoogstwaarschijnlijk gaan herhalen.
Voor organisaties die verwachten veel met bevers te maken te gaan krijgen, kan het handig zijn om via een door de provincie goedgekeurd beverprotocol nadere afspraken te maken hoe gehandeld wordt bij bepaalde conflicten. Voordeel daarvan is dat niet telkens bij een bepaald conflict opnieuw de gehele procedure rond een ontheffingsaanvraag doorlopen moet worden.
Heb je ervaring met het toepassen van deze oplossing? Geef je ervaringen dan graag door. Voor iemand die twijfelt om deze oplossing toe te passen zijn deze ervaringen zeer waardevol
Om de kans op het graven in een kwetsbare oever te verkleinen, kan overwogen worden om de aanwezige houtige begroeiing te verwijderen (afbeelding 1). Zodra de hoeveelheid te verwijderen houtige begroeiing meer is dan een paar bomen of struiken, moet er bekeken worden of een ontheffing van de Wet Natuurbescherming noodzakelijk is. Het mag namelijk niet zo zijn dat een aanzienlijk deel van het foerageergebied van de bevers daardoor verdwijnt. Het kan wel als die hoeveelheid op een andere locatie binnen hetzelfde territorium wordt gemitigeerd. Daarnaast kan het verwijderen van houtige begroeiing negatieve gevolgen hebben voor andere flora- of fauna soorten, ook daarvoor kan een ontheffing noodzakelijk zijn. Het verwijderen van houtige begroeiing kan nooit helemaal voorkomen dat bevers ergens gaan graven, zo zijn er al vele holen en een aantal burchten op locaties waar geen houtige begroeiing is, maar de kans dat ze op die locatie gaan graven wordt wel kleiner. Deze maatregelen kunnen het beste toegepast worden in combinatie met het aanbieden van een locatie die juist heel geschikt is om een hol of burcht te construeren. Hierdoor wordt de graafdruk in de oever waar graven ongewenst is verder verkleind.
Heb je ervaring met het toepassen van deze oplossing? Geef je ervaringen dan graag door. Voor iemand die twijfelt om deze oplossing toe te passen zijn deze ervaringen zeer waardevol